12 phút để đọc
Người chơi có thể kiếm được thu nhập thực tế từ việc tham gia vào các game blockchain. Vậy khái niệm GameFi là gì và làm sao để bắt đầu? Tất cả sẽ có chi tiết trong bài viết này của Locker.
GameFi là gì?
GameFi (Game Finance) là một khái niệm kết hợp giữa lĩnh vực trò chơi điện tử và tài chính phi tập trung (DeFi), trong đó người chơi có thể kiếm được thu nhập thực tế từ việc tham gia vào các game blockchain.
Game blockchain sử dụng công nghệ blockchain để không chỉ mang lại trải nghiệm giải trí mà còn tạo ra động lực kinh tế cho người dùng bằng cách trả thường bằng tài sản mã hóa như cryptocurrency và các vật phẩm NFT (Non-Fungible Token).
Đặc điểm chính của GameFi
GameFi chủ yếu dựa trên mô hình play-to-earn (P2E), tức là người chơi có thể kiếm được phần thưởng thông qua việc hoàn thành các nhiệm vụ, vượt qua các thử thách trong trò chơi hoặc đối đầu với những người chơi khác.
Không giống như các trò chơi truyền thống, nơi các phần thưởng và vật phẩm chỉ tồn tại trong thế giới ảo, các trò chơi GameFi cho phép người chơi sở hữu và quản lý tài sản trong trò chơi dưới dạng tài sản kỹ thuật số (NFT hoặc tiền mã hóa). Điều này mang lại quyền kiểm soát cao hơn cho người chơi, vì họ có thể bán hoặc trao đổi những vật phẩm này ngoài phạm vi trò chơi.
GameFi có gì khác biệt so với các game truyền thống
| Đặc điểm | GameFi | Game truyền thống |
| Quyền sở hữu và tính thanh khoản | • Công nghệ blockchain cho phép các vật phẩm trong game được mã hóa thành NFT (Token không thể thay thế). • NFT đại diện cho quyền sở hữu duy nhất của một vật phẩm kỹ thuật số, cho phép người chơi mua bán, trao đổi chúng trên các thị trường NFT. • Tính thanh khoản cao của NFT giúp người chơi có thể chuyển đổi các tài sản trong game thành tài sản có giá trị thực tế. |
• Các vật phẩm và tài sản trong game thường được coi là tài sản của nhà phát hành. Người chơi chỉ có quyền sử dụng chứ không sở hữu thực sự. • Giá trị của các vật phẩm này thường bị giới hạn trong hệ sinh thái của game và không có tính thanh khoản cao. |
| Nền kinh tế và hệ thống tiền tệ trong game | • GameFi tạo ra một nền kinh tế phi tập trung, trong đó giá cả của các vật phẩm và token được quyết định bởi cung và cầu của thị trường. • Người chơi có thể tham gia vào các hoạt động kinh tế như đầu tư, giao dịch, tạo ra các sản phẩm mới, v.v. |
• Nền kinh tế trong game thường được kiểm soát chặt chẽ bởi nhà phát hành. • Giá cả của các vật phẩm và tiền tệ trong game được quyết định bởi nhà phát hành và có thể thay đổi bất kỳ lúc nào. |
| Mối quan hệ giữa người chơi và nhà phát hành | • GameFi khuyến khích sự tham gia của cộng đồng. Người chơi có quyền biểu quyết về các quyết định liên quan đến phát triển game thông qua việc nắm giữ token. • Mối quan hệ giữa người chơi và nhà phát hành trở nên ngang bằng hơn |
Mối quan hệ giữa người chơi và nhà phát hành thường không cân bằng. Nhà phát hành có quyền quyết định về các thay đổi trong game, có thể ảnh hưởng đến giá trị của các tài sản mà người chơi đã đầu tư. |
| Tiềm năng kiếm tiền | GameFi cung cấp cơ hội kiếm tiền thực tế cho người chơi thông qua việc chơi game, giao dịch NFT, staking token, v.v. | Người chơi chủ yếu chơi game để giải trí và có thể mua các vật phẩm trong game bằng tiền thật để nâng cao trải nghiệm. |
Cơ chế vận hành của GameFi như thế nào?
Trong GameFi, các phần thưởng mà người chơi kiếm được có thể tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau. Trong đó 2 dạng phổ biến nhất hiện nay là:
- Tiền mã hóa: Người chơi có thể kiếm được tiền mã hóa (cryptocurrency) thông qua các hoạt động trong trò chơi như hoàn thành nhiệm vụ hoặc chiến thắng các trận đấu.
- Tài sản trong trò chơi (in-game assets): Bao gồm các vật phẩm như đất ảo, vũ khí, trang phục, hoặc avatar. Những tài sản này thường có giá trị kinh tế và có thể được giao dịch, trao đổi trên các thị trường NFT, tạo cơ hội kiếm thu nhập cho người chơi.
Mỗi game lại có một nền kinh tế riêng biệt
Mỗi dự án GameFi sẽ có cách thiết lập mô hình và nền kinh tế riêng biệt. Một số trò chơi tập trung vào việc kiếm phần thưởng thông qua việc chiến đấu, xây dựng hoặc thu thập tài nguyên, trong khi những trò chơi khác có thể ưu tiên việc giao dịch tài sản hoặc stake (đặt cọc) tài sản để tạo thu nhập thụ động.
Ví dụ:
- NFT: Các tài sản trong trò chơi thường là NFT, tức là những tài sản số độc nhất vô nhị được ghi nhận trên blockchain. Điều này có nghĩa là người chơi sở hữu hoàn toàn tài sản đó và có thể bán hoặc giao dịch chúng trên các sàn giao dịch NFT bên ngoài game.
- Chuyển đổi tài sản: Trong một số trò chơi, các vật phẩm trong game cần phải được chuyển đổi thành NFT trước khi người chơi có thể giao dịch hoặc bán chúng. Quá trình này đảm bảo rằng chỉ những vật phẩm có giá trị thực sự mới được đưa lên thị trường NFT.
Các loại tài sản trong GameFi
Tài sản trong GameFi không chỉ đơn thuần là các vật phẩm trang trí. Ví dụ, việc sở hữu một mảnh đất ảo có thể cho phép người chơi xây dựng các công trình để kiếm thêm phần thưởng, hoặc một vũ khí đặc biệt có thể giúp họ chiến thắng trong các trận đấu và kiếm nhiều tiền hơn.
Tuy nhiên, một số vật phẩm cũng có thể chỉ là yếu tố thẩm mỹ, như trang phục hoặc skin nhân vật,… Những vật phẩm này không ảnh hưởng trực tiếp đến lối chơi, nhưng có thể tăng giá trị cá nhân hóa và giúp người chơi nổi bật trong cộng đồng.
Cách kiếm thu nhập từ GameFi
Có nhiều cách để người chơi kiếm thu nhập trong hệ sinh thái GameFi:
- Hoàn thành nhiệm vụ và chiến đấu: Đây là cách kiếm phần thưởng cơ bản nhất trong GameFi. Người chơi có thể nhận được tiền mã hóa hoặc NFT bằng cách hoàn thành các nhiệm vụ trong game hoặc đánh bại những người chơi khác.
- Xây dựng và khai thác tài sản: Một số trò chơi cho phép người chơi mua và sở hữu đất ảo. Trên mảnh đất này, họ có thể xây dựng các công trình hoặc tổ chức sự kiện để thu hút người chơi khác, từ đó tạo ra nguồn thu nhập thụ động.
- Stake (đặt cọc) tài sản: Người chơi có thể stake (đặt cọc) tài sản tiền mã hóa của mình để nhận về lãi suất, giống như một hình thức gửi tiết kiệm nhưng trong bối cảnh trò chơi.
- Cho mượn tài sản: GameFi cho phép người chơi cho những người khác mượn các tài sản trong game để họ có thể sử dụng, từ đó người chủ sở hữu nhận được một khoản tiền cho việc cho thuê.
4 tính năng phổ biến của GameFi
Các tính năng quan trọng và phổ biến mà bạn có thể dễ dàng thấy trong các dự án GameFi hiện nay là:
- Play-to-Earn (P2E)
- Người chơi sở hữu hoàn toàn các tài sản kỹ thuật số và có thể giao dịch chúng tự do trên các nền tảng NFT bên ngoài.
- Kinh tế phi tập trung: cho phép người chơi tham gia vào thị trường với vai trò là người tạo lập, người mua, hoặc người bán.
- Stake và cho thuê tài sản: đây là các cách để kiếm thu nhập thụ động mà không cần phải trực tiếp tham gia chơi game.
Mô hình Play-to-Earn (P2E) là gì?
Mô hình hoàn toàn khác biệt Play-to-Earn (P2E) so với mô hình Pay-to-Play (P2P) của các trò chơi điện tử truyền thống, nơi người chơi phải trả tiền để mua game hoặc đăng ký dịch vụ trước khi có thể tham gia.
P2P và P2E khác gì nhau?
- Mô hình P2P (Pay-to-Play): Người chơi phải đầu tư trước một khoản tiền, thường là để mua license hoặc đăng ký dịch vụ định kỳ. Ví dụ, các tựa game nổi tiếng như Call of Duty yêu cầu người chơi trả tiền để mua game trước khi có thể chơi. Tuy nhiên, về lý thuyết việc chơi các trò chơi này không mang lại bất kỳ lợi ích tài chính nào. Tài sản trong game (vật phẩm, nhân vật, vũ khí,…) vẫn thuộc quyền kiểm soát của nhà phát triển hoặc nhà xuất bản, và người chơi không có quyền sở hữu thực sự.
- Mô hình P2E (Play-to-Earn): Người chơi không chỉ tham gia giải trí mà còn có thể kiếm tiền thật từ trò chơi thông qua các tài sản như tiền mã hóa hoặc NFT. Những tài sản này được lưu trữ trên blockchain, cho phép người chơi có toàn quyền sở hữu và kiểm soát chúng. Người chơi có thể giao dịch các tài sản này ngoài game, thường là trên các thị trường NFT hoặc sàn giao dịch tiền mã hóa, tạo cơ hội kiếm thu nhập thực sự.
Mô hình P2E – tiềm năng đầu tư nhưng cũng ẩn chứa rủi ro
Mặc dù P2E mang lại nhiều cơ hội kinh tế, người chơi cần cẩn trọng vì GameFi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhất định nếu bạn không tìm hiểu kỹ. Công nghệ blockchain có thể cung cấp toàn quyền kiểm soát tài sản trong game, nhưng không phải trò chơi nào cũng áp dụng điều này. DYOR (Do Your Own Research), tức là tự nghiên cứu và đánh giá kỹ lưỡng về dự án GameFi trước khi tham gia, là một bước quan trọng để đảm bảo hiểu rõ mô hình và cơ chế của trò chơi.
- Miễn phí chơi và có thể kiếm tiền: Một số trò chơi P2E cho phép người chơi tham gia miễn phí và vẫn có thể kiếm phần thưởng tài chính. Tuy nhiên, nhiều trò chơi yêu cầu người chơi mua NFT hoặc token trước khi tham gia, tạo ra một rủi ro đầu tư. Nếu yêu cầu đầu tư lớn mà phần thưởng thấp, khả năng cao là người chơi sẽ không thu hồi được vốn ban đầu.
- Rủi ro và đánh giá: Đối với các trò chơi yêu cầu đầu tư ban đầu, nếu phần thưởng không tương xứng với chi phí, người chơi có thể gặp rủi ro mất vốn. Do đó, điều quan trọng là phải nghiên cứu kỹ càng về đội ngũ phát triển, cơ chế kiếm phần thưởng, và khả năng thanh khoản của các tài sản trong trò chơi.
Ví dụ điển hình là Axie Infinity:
Axie Infinity là một ví dụ điển hình về thành công của mô hình P2E. Ra mắt vào năm 2018, trò chơi này ngày càng trở nên phổ biến nhờ cơ chế sử dụng vật nuôi NFT (gọi là Axie). Người chơi có thể dùng Axie của mình để tham gia các nhiệm vụ hàng ngày hoặc chiến đấu với những người chơi khác để kiếm token SLP (Smooth Love Potion). Ngoài ra, khi đạt đến thứ hạng cao trong PvP (Player vs. Player), người chơi còn có thể nhận thưởng token AXS (Axie Infinity Shard).
Token SLP và AXS có thể được sử dụng để lai tạo Axie mới, một hình thức mở rộng tài sản NFT của người chơi. Các Axie mới này có thể được dùng để chiến đấu hoặc bán trên thị trường NFT của Axie Infinity, từ đó người chơi thực sự có thể kiếm thu nhập.
Mô hình Axie Scholarship
Scholarship là một tính năng độc đáo của Axie Infinity, cho phép người sở hữu Axie cho người chơi khác mượn Axie của mình để tham gia trò chơi và kiếm phần thưởng. Điều này mang lại thu nhập thụ động cho người sở hữu Axie, trong khi người chơi mượn Axie có thể tham gia mà không cần đầu tư gì trước. Phần thưởng kiếm được sẽ được chia sẻ giữa người chơi và chủ sở hữu Axie, tạo ra một hệ sinh thái cộng sinh.
Quyền sở hữu tài sản kỹ thuật số trong GameFi
GameFi cho phép người chơi nắm giữ tài sản với quyền sở hữu có thể xác minh được trên blockchain, giúp:
- Người chơi có quyền quyết định bán, giao dịch, hoặc chuyển nhượng tài sản của họ ra ngoài trò chơi trên các thị trường NFT, tạo ra tiềm năng thu nhập thực sự.
- Mỗi NFT có thông tin độc đáo về nguồn gốc và chủ sở hữu, đảm bảo rằng tài sản không thể bị làm giả hoặc sao chép.
Một ví dụ điển hình là các trò chơi metaverse như Decentraland và The Sandbox. Trong các GameFi này, quyền sở hữu đất ảo được đưa lên blockchain, cho phép người chơi mua và phát triển đất kỹ thuật số.
Các ứng dụng DeFi trong GameFi
Ngoài cơ chế chơi để kiếm tiền, nhiều dự án GameFi còn tích hợp các sản phẩm và tính năng của DeFi (Tài chính phi tập trung) như staking, khai thác thanh khoản, và khai thác lợi suất. Điều này không chỉ giúp trò chơi thêm phần thú vị mà còn gia tăng cơ hội tài chính cho người chơi.
- Staking token: Người chơi có thể khóa (stake) token của họ trong trò chơi để kiếm phần thưởng hoặc mở khóa các vật phẩm độc quyền. Ví dụ, một số trò chơi cho phép người chơi stake token để mở khóa các cấp độ mới hoặc nhận trang phục, vật phẩm hiếm.
- DAO (Tổ chức tự trị phi tập trung): Nhiều dự án GameFi sử dụng DAO để đưa ra quyết định liên quan đến sự phát triển của trò chơi, từ đó cho phép người chơi tham gia vào quá trình quản trị và vận hành game. Người chơi có quyền đề xuất và bỏ phiếu cho các bản cập nhật hoặc thay đổi trong tương lai.
Ví dụ: Trong Decentraland, người chơi có thể sử dụng token MANA để bỏ phiếu cho các quyết định trong trò chơi và tổ chức. Số lượng token khóa càng nhiều, quyền biểu quyết càng lớn. Điều này không chỉ mang lại quyền kiểm soát cho cộng đồng người chơi mà còn khiến trò chơi trở nên phi tập trung hơn, khác biệt với các trò chơi truyền thống được kiểm soát hoàn toàn bởi nhà phát triển.
Làm sao để bắt đầu đầu tư trong GameFi?
Để tham gia vào GameFi, bạn cần tìm hiểu kỹ để tránh các dự án lừa đảo hoặc trang web giả mạo, đặc biệt khi ví tiền mã hóa của bạn phải kết nối với các dự án này.
1. Tạo ví tiền mã hóa
Để truy cập vào GameFi, bạn cần một ví tiền mã hóa tương thích với mạng blockchain mà trò chơi sử dụng. Các ví phổ biến bao gồm Trust Wallet hoặc MetaMask.
- Lựa chọn ví phù hợp: Ví bạn sử dụng phụ thuộc vào blockchain mà trò chơi chạy trên. Ví dụ:
- BNB Smart Chain (BSC): Bạn có thể sử dụng MetaMask (sau khi kết nối với mạng BSC) hoặc Trust Wallet.
- Ethereum: Hầu hết các trò chơi blockchain phổ biến như Gods Unchained đều chạy trên Ethereum. Tuy nhiên, một số trò chơi như Axie Infinity sử dụng mạng Ronin, một sidechain của Ethereum. Điều này giúp giảm chi phí giao dịch và cải thiện hiệu suất khi chơi.
- Tạo ví mới dành riêng cho GameFi: Để đảm bảo an toàn, bạn nên tạo một ví mới và chỉ nạp số tiền mà bạn có thể chấp nhận mất trong trường hợp rủi ro.
Mẹo: khi tạo tài khoản ví crypto bạn sẽ được cung cấp seed phrase và private key, đây là các thông tin quan trọng để bảo mật tài khoản ví. Hãy sử dụng công cụ chuyên biệt để quản lý và bạo vệ các thông tin này. Xem ngay Tại sao nên sử dụng trình quản lý mật khẩu để bảo mật ví Crypto?
2. Kết nối ví với GameFi của bạn
Để bắt đầu chơi, bạn cần kết nối ví tiền mã hóa của mình với game blockchain.
- Truy cập trang web chính thức của game: Đảm bảo rằng bạn đang sử dụng đúng trang web để tránh các bản sao giả mạo.
- Ví tiền mã hóa làm tài khoản chơi game: Khác với các trò chơi truyền thống yêu cầu tên người dùng và mật khẩu, trong GameFi, ví tiền mã hóa đóng vai trò như tài khoản trò chơi. Khi kết nối ví, bạn sẽ cần ký một tin nhắn trên ví để xác nhận.
3. Kiểm tra yêu cầu để chơi
Trước khi chơi, bạn cần kiểm tra các yêu cầu của trò chơi, chẳng hạn như mua NFT hoặc token.
- Chi phí đầu tư ban đầu: Mỗi trò chơi GameFi có mô hình tài chính khác nhau, và bạn cần xác định:
- Cần đầu tư bao nhiêu để bắt đầu.
- Thời gian cần thiết để thu hồi vốn và bắt đầu kiếm lợi nhuận.
- Ví dụ: Axie Infinity:
- Để chơi, bạn cần có 3 Axie trong ví trò chơi.
- Các Axie này có thể được mua trên Binance NFT Marketplace, và bạn cần ETH được bao bọc (WETH) để mua chúng.
- Sau khi mua ETH từ sàn giao dịch như Binance, bạn sử dụng cầu nối Ronin để chuyển ETH vào Ví Ronin của mình.
- Chương trình học bổng: Nếu bạn không muốn đầu tư ban đầu, bạn có thể tham gia chương trình học bổng, nơi người chơi mượn NFT từ người khác và chia sẻ thu nhập với chủ sở hữu NFT.
Tương lai đầy hứa hẹn của GameFi
Sự bùng nổ của GameFi vào năm 2021 chỉ là khởi đầu của một cuộc cách mạng trong ngành công nghiệp game. Với hơn 1.400 trò chơi blockchain được liệt kê trên DappRadar tính đến tháng 3 năm 2022, không khó để hình dung tiềm năng phát triển khổng lồ của thị trường này. Sự đa dạng về các blockchain hỗ trợ, từ Ethereum đến Solana, càng khẳng định vị thế của GameFi trong tương lai.
Khả năng sở hữu tài sản kỹ thuật số và cơ hội kiếm thu nhập trực tiếp từ việc chơi game đã và đang thu hút một lượng lớn người chơi, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển. Khi công nghệ blockchain ngày càng trưởng thành và được ứng dụng rộng rãi hơn, chúng ta có thể kỳ vọng sẽ chứng kiến sự ra đời của những thế giới ảo (metaverse) sống động, nơi người chơi không chỉ giải trí mà còn có thể làm việc, sáng tạo và xây dựng cộng đồng.